Een PEG-sonde is een voedingssonde die op een speciale manier wordt ingebracht. Met behulp van een soepele en bestuurbare slang die via de mond in het maag-darmstelsel (endoscopisch) gaat, wordt via de huid (percutaan) een voedingssonde in de maag geplaatst (gastrostomie).
De PEG-sonde is een slangetje dat rechtstreeks door de huid in de maag ligt. Het uiteinde van de sonde bestaat uit twee schijfvormige plaatjes. Het eerste plaatje zit aan de binnenzijde van de maagwand en zorgt ervoor dat de sonde er niet uit kan. Aan de buitenkant wordt het andere plaatje tegen de buikwand geschoven en vastgemaakt.
Meestal wordt een PEG-sonde toegepast om voor langere tijd sondevoeding toe te dienen. Het voordeel van deze sonde is dat hij niet zichtbaar is, omdat hij onder de kleding zit. Verder is het slangetje dikker dan sondes die door de neus ingebracht worden, waardoor de sonde minder snel verstopt raakt. Toediening van sondevoeding door middel van een PEG-sonde is pijnloos. Als de sonde goed verzorgd wordt, kan deze lange tijd (soms jaren) gebruikt worden.
Verzorging PEG sonde
De eerste dagen na de plaatsing van de PEG is het aan te raden de huid rondom af te dekken met een gaasje. Dit gaasje moet elke dag verschoond worden. Daarna is het bij een goed gevormd fistel niet nodig de huid te bedekken. Door de huid goed te laten ademen, worden veel huidproblemen voorkomen.
U kunt een week niet baden of douchen. Wassen is wel toegestaan. De huid rondom de sonde mag met water gereinigd worden en daarna goed gedroogd met een zacht gaasje. Reinig ook het fixatieplaatje en droog dit goed.
Begin pas vier uur na de plaatsing van de PEG sonde met sondevoeding, of later als de specialist u dat gezegd heeft.
Een PEG sonde moet geen drukplekken veroorzaken. Daarom is het belangrijk dat, na de eerste week, het buitenplaatje niet te strak zit. Er moet ongeveer een ruimte van de dikte van een munt tussen zitten.
Een week na de plaatsing van de PEG sonde begint u met het dagelijks draaien van de sonde. Het is belangrijk om dit iedere dag te doen en om de sonde licht op en neer te bewegen (dompelen), om te voorkomen dat de PEG sonde vastgroeit.
Goede mond- en gebitverzorging is bij sondevoeding belangrijk, omdat er minder speeksel wordt aangemaakt. Poets regelmatig uw tanden en spoel de mond met water.
Doorspoelen
Spoel de PEG sonde regelmatig door met 30 ml lauwwarm water. Als dit niet lukt, kunt u het ook proberen met spa rood. Doe dit in ieder geval:
- vóór en na het geven van een portie voeding;
- bij continu voeden elke drie tot vier uur vóór en na het toedienen van medicijnen;
Bij verstopping van de sonde kunt u:
- extra spoelen met lauw water (of als dit niet lukt, met spa rood)
- de slang kneden (niet knikken!)
- voorzichtig ‘pompen’ met kleine spuit
- Blijft de sonde verstopt, raadpleeg dan uw specialist.
Wat te doen als de PEG er per ongeluk uit is gegaan?
De fistel rondom de PEG sonde kan bij (ongewenste) verwijdering snel dichtgroeien. In zo’n geval is het raadzaam altijd een ‘reserve’ catheter bij de hand te hebben. Dit kan een blaascatheter of speciale balloncatheter zijn van dezelfde diameter als de PEG sonde.
Door deze catheter direct in te brengen en de ballon te vullen, blijft de fistel open. Vervolgens kan in het ziekenhuis een nieuwe PEG sonde geplaatst worden, of kan een button of PEG balloncatheter verder als vervanging dienen (zie onder).
Wat als er een nieuwe PEG sonde in moet?
Afhankelijk van het type PEG sonde kan deze met of zonder endoscoop verwisseld worden. De PEG sonde kan ook vervangen worden door een button of ballon, waarvoor in sommige gevallen een endoscopie niet meer nodig is.
De levensduur van een PEG sonde is van veel factoren afhankelijk. Onder andere van het materiaal, de voeding die er door gaat, de manier van voeden en de medicijnen die worden toegediend.
Over het algemeen kan men zeggen dat zolang de PEG sonde nog goed functioneert, deze kan blijven zitten.
Wat is een button?
Een button kan een PEG sonde vervangen. De button heeft aan de buitenzijde alleen een plaatje en geen slang. Dit maakt de button vooral geschikt voor mensen die langdurig sondevoeding nodig hebben. Als er niet gevoed wordt kan het dopje van de button gesloten worden. Er zit dan geen slang in de weg.
Wat is een balloncatheter?
Een balloncatheter is een PEG sonde die aan de binnenzijde in de maag wordt ‘vastgezet’ door middel van een ballon gevuld met water. Een balloncatheter kan eenvoudig in de instelling of thuis vervangen worden.
Wat te doen bij lekkage rondom de PEG?
Mogelijke oorzaken:
- Verkeerde houding: tijdens en tot één uur na het voeden is het aan te raden iets rechtop te zitten / liggen.
- Te hoge toedieningssnelheid: overweeg langzamer te voeden, of ga van afzonderlijke voedingsporties over naar continu voeden.
- Een te groot fistel: zorg ervoor dat de PEG sonde op zijn plaats blijft; vermijdt trekken, dat kan beschadigingen veroorzaken.
- Langzame spijsvertering of hoge druk in de maag: overleg met een specialist over maatregelen.
Contact met de specialist
Als u last heeft van onderstaande punten moet u contact opnemen met de specialist:
- Pijn
- Roodheid
- Huidirritatie
- Ontsteking
- Pusafscheiding
- Wild vlees
De dienstdoende specialist is via het ziekenhuis bereikbaar voor problemen die niet kunnen wachten tot de volgende dag op telefoonnummer 020 – 755 7000.
