Het woord stoma komt uit het Latijn en betekent letterlijk “mond” of “uitmonding”. Een stoma is met andere woorden een kunstmatige uitmonding in de buikwand. Het stoma wordt aangelegd wanneer de ontlasting of urine het lichaam niet langs de natuurlijke weg kan verlaten. In Ziekenhuis Amstelland is er een Stoma polikliniek voor gespecialiseerde begeleiding van stomapatiënten.
Er zijn 3 soorten stoma’s:
- een colostoma (kunstmatige uitgang van de dikke darm)
- een ileostoma (kunstmatige uitgang van de dunne darm)
- een uro -of urinestoma (kunstmatige uitgang voor urine)
Tijdelijk of blijvend
Een stoma kan tijdelijk of blijvend zijn. Een tijdelijk stoma wordt bijvoorbeeld aangelegd om een deel van de darm rust te geven. Een blijvend stoma wordt onder andere aangelegd wanneer de hele dikke darm verwijderd wordt.
Een of twee openingen
Een stoma kan “eindstandig” of “dubbelloops” zijn. Een eindstandig stoma heeft één opening. Een dubbelloops stoma heeft twee openingen naast elkaar. Uit de ene opening komt de ontlasting, uit de andere alleen slijm (afkomstig uit het slijmvlies van de darm). Een tijdelijk stoma is vaak dubbelloops.
De plaats van de stoma
De plaats waar de stoma aangelegd wordt hangt af van een aantal factoren. Voor de operatie komt de stomaverpleegkundige bij u langs. Zij zal in overleg met u de voorkeursplaats van de stoma bepalen, afhankelijk van bijvoorbeeld de kleding die u gewend bent te dragen en van uw dagelijkse activiteiten. Bovendien moet de huid rondom de stoma zo glad mogelijk zijn zodat het opvangmateriaal goed blijft zitten.
Bij een operatie kan blijken dat de aangegeven plaats, om technische redenen, niet bruikbaar is. Dan kan van het advies van de stomaverpleegkundige worden afgeweken. In geval van een spoedoperatie is die plaatsbepaling meestal onmogelijk. De plaats hangt dan helemaal af van de bevindingen tijdens de operatie. De meest voorkomende plaats voor een stoma is de rechter- of linkeronderbuik.
Een opname
Voor het aanleggen van een stoma is een opname in het ziekenhuis noodzakelijk. De operatie vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose). De anesthesist geeft u hierover nadere informatie. De duur van de operatie is sterk afhankelijk van het soort operatie waarbij de stoma wordt aangelegd.
De operatie
Bij het aanleggen van de stoma brengt de arts het darmdeel dat de stoma moet gaan vormen door een opening ter grootte van een 2 euro muntstuk door de buikwand naar buiten. De darm wordt vervolgens binnenste buiten gekeerd en vastgehecht aan de huid. De binnenzijde van de darm (het slijmvlies) is dus zichtbaar. Na de operatie wordt een opvangzakje over de stoma aangebracht.
Na de operatie
Na de operatie zal de aandacht gericht zijn op uw herstel en het leren omgaan met de stoma en het opvangmateriaal. Hierbij zijn de afdelingsverpleegkundigen en de stomaverpleegkundige u tot steun. Ook zal er aandacht zijn voor de voeding.
In principe kunt u met een stoma een normaal leven leiden. Met een goed functionerend stoma zijn er geen beperkingen bij allerlei activiteiten, zoals fietsen, zwemmen en sporten.
Ontslag uit het ziekenhuis
Als alles goed gaat kunt u in het algemeen binnen tien tot veertien dagen na de operatie het ziekenhuis verlaten. Bij het ontslag krijgt u een afspraak mee voor de poliklinische controle bij de stomaverpleegkundige.
Doorgaans wordt er voor u thuiszorg aangevraagd. U kunt dan ook in de thuissituatie altijd op iemand terugvallen. Dit wordt vanuit het ziekenhuis geregeld.
Wanneer u weer helemaal van de operatie hersteld zult zijn, is moeilijk aan te geven. Dit hangt af van de grootte van de operatie, de aard van de aandoening en hoe u zich op dat moment voelt.
Poliklinische controle
Na ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een afspraak bij de stomaverpleegkundige op de stomapoli mee. De eerste keer is dat meestal na één of twee weken en vaak in combinatie met een afspraak met de chirurg. Hierna worden verdere afspraken gemaakt.
U wordt verzocht bij controleafspraken eigen, schoon stomamateriaal mee te brengen in verband met het controleren van het stoma. Maak uw stoma vóór de controle niet schoon, zodat de stomaverpleegkundige ook de productie van het stoma kan controleren.
Herstel
Wanneer u weer helemaal van de operatie hersteld zult zijn, is moeilijk aan te geven. Dit hangt af van de grootte van de operatie, de aard van de aandoening en hoe u zich op dat moment voelt.
In principe kunt u met een stoma een normaal leven leiden. Met een goed functionerend stoma zijn er geen beperkingen bij allerlei activiteiten, zoals fietsen, zwemmen en sporten.
